Terugblik op het techjaar 2023

Techjaar 2023 zit erop en dit jaar is samen te vatten in twee letters: AI. Waar het in de afgelopen jaren in de techwereld ging over opvouwbare schermen, 5G, de blockchain, Web 3.0 en de Metaverse, stond in 2023 kunstmatige intelligentie (AI) centraal. Een recap van de techontwikkelingen in 2023 vind je in onderstaand artikel.

Het jaar van generatieve AI

De AI-hypetrein is in 2023 op volle snelheid gaan rijden. Waar het onderwerp in het verleden meer iets was voor fanatiekelingen, daar is AI in 2023 echt mainstream geworden. Veel Nederlanders hebben dit jaar ‘AI-producten’ uitgeprobeerd en bij veel bedrijven staat AI inmiddels hoog op de agenda. Zo van: “Daar moeten we iets mee.”

Het startschot voor de huidige AI-hype is in november 2022 gegeven door OpenAI. Het Amerikaanse bedrijf bracht ChatGPT (3.5) uit, waarmee je razendsnel met een simpele vraag een tekst kan schrijven of antwoorden kan krijgen op een veelvoud aan vragen. Binnen een paar maanden hadden al 1,5 miljoen Nederlanders de dienst uitgeprobeerd. Hiermee heeft AI zijn iPhone-moment gehad en is AI nu echt mainstream geworden.

In maart lanceerde OpenAI GPT-4 voor betalende Plus-gebruikers, waarmee de tool krachtiger en accutater is geworden. Inmiddels heeft het bedrijf ook opties toegevoegd om afbeeldingen en bestanden in te laden, afbeeldingen te maken met Dall-E 3, en kun je ook praten met ChatGPT.

Microsoft versus Google

Microsoft is voor 49% aandeelhouder van OpenAI en het is dus geen verrassing dat Microsoft ook AI nadrukkelijk toevoegt en promoot in zijn producten. In februari lanceerde Microsoft Bing AI Chat. Een soort van ChatGPT, maar dan binnen de Bing-zoekmachine. Het grootste voordeel van dit product is dat de chatbot verbonden is met het internet (iets wat pas later kwam voor betalende ChatGPT-gebruikers).

Inmiddels voegt Microsoft de GPT-technologie op zoveel mogelijk plekken toe aan hun software. Met de Microsoft Copilot heb je volgens het bedrijf een AI-hulp die je overal bij kan helpen zodat je productiever kan worden. In december heeft Microsoft Copilot ook uitgebracht als app voor zowel Android als iOS.

De release van ChatGPT en het snelle tempo van Microsoft heeft ervoor gezorgd dat Google zenuwachtig is geworden. Tijdens de jaarlijkse ontwikkelaarsconferentie I/O liet de zoekgigant 140 keer het woord AI vallen in een twee uur durende keynote. Google lanceerde in de eerste helft van het jaar de ChatGPT-concurrent Bard (lees ook mijn artikel over Bard) en is een experiment begonnen met een AI-test in de zoekmachine. In december kondigde Google het krachtige AI-model Gemini aan, waarvan varianten zowel lokaal op een smartphone kunnen draaien tot het Ultra-model dat zich richt op enterprise-bedrijven.

Iedereen aan de AI

Ondanks dat OpenAI zijn CEO Sam Altman ontsloeg en enkele dagen later weer aannam, is OpenAI momenteel het bedrijf waar iedereen op AI-gebied naar kijkt. Dit betekent niet dat andere bedrijven niet hard bezig zijn met AI. In tegendeel zelfs. Naast Microsoft en Google lijkt vrijwel elk bedrijf iets met AI uit te willen brengen. SnapChat lanceerde My Ai, Spotify kwam met AI DJ, YouTube test AI-samenvattingen van video’s, Meta (Facebook) heeft zijn eigen Llama-taalmodellen en X (Twitter) heeft Grok.

In Nederland ontstonden er al snel vragen over het gebruik van ChatGPT in het onderwijs, en ook op de werkvloer vinden bedrijven het nog lastig om regels op te stellen voor AI-gebruik. Ook op de radio is AI inmiddels te horen. In april kwam het nummer Heart on My Sleeve uit van Drake en The Weeknd. Het enige probleem was echter dat beide artiesten niets met het nummer te maken hadden en dat het een AI-nummer is van ghostwriter977. Overigens zijn er wel artiesten die AI ook zelf inzetten. Zo konden The Beatles eindelijk het nummer Now And Then uit 1978 afmaken door de inzet van AI.

Apple Vision Pro

In 2021 en 2022 werd er in de technologiewereld veel gesproken over de metaverse (lees ook: wat is de Metaverse?). De grenzen tussen de werkelijkheid en virtuele wereld zouden langzaam verdwijnen en we zouden allemaal in de metaverse leven. Facebook veranderde de naam van zijn moederbedrijf om die reden zelfs naar Meta. Is de metaverse-hype inmiddels overgelogen?

In mijn verhaal over AI mist de naam van het grootste technologiebedrijf: Apple. Dit komt omdat Apple zich redelijk op de vlakte houdt op AI-gebied (betekent overigens niet dat ze er niet mee bezig zijn). De meest interessante aankondiging van Apple in 2023 is echter de Vision Pro, een peperdure Virtual Reality-bril. In mijn artikel over de bril stel ik de vraag of deze aankondiging het iPhone-moment voor augmented reality is. Eén ding is in ieder geval duidelijk: de metaverse is niet verdwenen, maar de focus ligt in de media voor nu vooral even op AI.

De dood van Twitter en leve Instagram Threads

Op social media-gebied is het verdwijnen van Twitter het meest opvallende nieuws uit 2023. CEO Elon Musk kondigde in juli aan dat Twitter hernoemt wordt naar X. Musk voerde daarnaast een hoop andere veranderingen door, waarmee het voortbestaan van Twitter/X wel op het spel staat. Meta (het moederbedrijf van Facebook/Instagram/WhatsApp) heeft handig op de ontwikkelingen ingespeeld door in juli Instagram Threads te lanceren. Een Twitter-achtig medium dat inmiddels ook in Nederland beschikbaar is. De vraag is wel wat de toekomst is van Threads want veel nieuwe gebruikers waren in notime ook inactief.

Naast Instagram Threads lanceerde Meta-CEO Mark Zuckerberg ook nog WhatsApp-kanalen en Instagram Broadcast Channels. Met beide producten kun je in een chatomgeving je volgers op de hoogte houden van de nieuwste ontwikkelingen.

Naast de veranderingen bij X en Meta, is 2023 ook wel het jaar van de fediverse. In plaats van losse sociale netwerken is er een verandering bezig op het sociale web, waarmee de verschillende diensten berichten met elkaar kunnen uitwisselen. In theorie zou je een bericht op X kunnen plaatsen die doorgeplaatst wordt op Instagram Threads. De technologie bestaat inmiddels, maar om het praktijk te maken, moet X wel de onderliggende technologie ActivityPub omarmen.

En verder

USB-C gaat nu eindelijk de standaard worden voor draagbare devices. Android-gebruikers weten al jaren niet beter, maar nu is ook Apple om. Al is het alleen maar omdat ze dan hun telefoon kunnen uitblijven in Europese Unie. Ook gaat Apple RCS ondersteunen (de opvolgers van SMS).

De afbeelding boven dit artikel is met AI gegenereerd (Dall E-3) ter illustratie van het ‘AI-jaar 2023’