Wat is de metaverse? En hebben we het echt nodig?

De grenzen tussen de virtuele en fysieke wereld vervagen. Vroeger kostte het veel moeite om iets online te regelen, tegenwoordig is het een tweede natuur voor ons. Als het aan de bedrijven in Sillicon Valley ligt, verdwijnen de grenzen tussen de fysieke en virtuele wereld en gaan we met zijn allen in de metaverse leven. Wat is eigenlijk de metaverse? En wat hebben we er werkelijk aan?

Wat is de metaverse?

De metaverse is een concept waarbij de de fysieke en digitale wereld met elkaar samensmelten. Het is een gedeelde virtuele omgeving waar je met andere mensen samen aanwezig kan zijn. Die aanwezigheid zou bijvoorbeeld in de vorm van een avatars kunnen zijn. Je kunt virtueel rondlopen, met andere mensen praten, virtuele producten maken of kopen, en uiteraard gamen.

Tien jaar geleden betekende online communiceren dat je foto’s of berichten op je Facebook-tijdlijn deelde en dat je kon reageren op de berichten van je vrienden. Superhandig, maar natuurlijk wel erg afstandelijk. In de Facebook van de toekomst, kun je virtueel op bezoek bij je vrienden en samen een feestje vieren. Niet via tekstberichten, maar je bent samen in dezelfde virtuele ruimte aanwezig. Bij een videogesprek hoor je momenteel iedereen even luid, in de metaverse is audio afhankelijk van de locatie in de virtuele ruimte. Een vriend die virtueel rechts naast je zit, klinkt qua audio echt alsof hij rechts van je zit.

Hoewel de metaverse nog deels toekomstmuziek is, is het begrip al bijna dertig jaar oud. De term deed zijn intrede in 1992 in het boek Snow Crash van Neal Stephenson. Dit boek gaat over een pizzabezorger die de dagelijkse sleur van het echte leven achter zich laat door in te loggen in de metaverse. Ernest Cline omschreef in 2011 in het boek Ready Player One (in 2018 verfilmd) een soortgelijke toekomst.

In een stroomversnelling door de coronacrisis

Het klinkt nu misschien nog heel erg futuristisch of misschien zelfs overbodig. Waarom zou je virtueel met mensen afspreken als je ook in levende lijve met elkaar op pad kunt gaan? Vorig jaar werd virtueel afspreken echter ineens heel normaal. Fysiek afspreken was ineens een stuk lastiger en aangezien mensen toch graag bij willen praten of samen een spelletje willen spelen, kozen we massaal voor videobeldiensten.

Recent werd de term metaverse ineens hot toen Facebook-oprichter Mark Zuckerberg in een interview met The Verge aangaf dat het sociale netwerk over vijf jaar een metaverse-bedrijf zal zijn. In dit gesprek vertelde hij dat de metaverse de opvolger zal zijn van het mobiele internet. “Dit is niet iets dat één bedrijf gaat bouwen. Maar ik denk dat een groot deel van Facebook’s volgende hoofdstuk hopelijk zal bijdragen aan de opbouw van de metaverse, in samenwerking met veel andere bedrijven, creators en ontwikkelaars.”

Zuckerberg zegt dat veel mensen bij de metaverse denken aan virtual reality, maar dat het veel meer is dan alleen dat. Hij noemt virtueel reality een belangrijk onderdeel (Facebook heeft in 2014 VR-maker Oculus gekocht). Maar ook met augmented reality, je pc, smartphone of spelcomputer moet je toegang krijgen tot deze virtuele wereld. “Ik denk dat entertainment er duidelijk een groot deel van gaat uitmaken, maar ik denk niet dat het alleen om gamen draait.” Het draait vooral om samen te zijn, waarbij je ‘belichaamd’ aanwezig bent.

Digitaal bezit

Jaren geleden was het ondenkbaar dat je voor een paar euro een outfit in een spel zou kopen, tegenwoordig is het normaal dat je in games als Fortnite met echt geld virtuele kleding koopt. Dit digitale bezit gaat in de metaverse alleen maar normaler worden. Want zeg nou zelf: is het kopen van een virtueel huis of pand nou echt anders dan het betalen voor webhosting of een domeinnaam? Op beide plekken kun je bezoekers ontvangen en in theorie kun je op beide plekken geld verdienen.

De metaverse zal meer opties bieden voor de creator economy. Als jij supermooie virtuele kleding kan maken, dan is er vast wel iemand die daar weer geld voor over heeft. En waarschijnlijk zullen er tal van nieuwe manieren zijn om geld te verdienen: een virtuele makelaar, een virtuele architect, of wat dacht je van comedians of muzikanten die virtueel optreden.

In games als Fortnite zien we een vroege versie van de metaverse. Bij Fortnite denk je misschien aan een schietspel, maar het is veel meer dan dat. Regelmatig worden er evenementen in het spel georganiseerd zoals concerten. Marshmello en Travis Scott traden in het verleden als eens op in het spel, en eerder deze maand gaf Ariane Grande een virtueel concert.

Een virtueel tweede leven

Ik noem Fortnite als voorloper, maar eigenlijk zijn bedrijven al sinds de jaren negentig bezig om virtuele werelden te bouwen om samen te komen. In 2003 zorgde Second Life voor een virtuele wereld waar een mensen een compleet ander leven konden leiden. Het spel was destijds behoorlijk populair, waardoor er veel echt geld uit werd gegeven en er zelfs Nederlandse bedrijven zoals ABN AMRO en Randstad een virtuele vestiging openden. De meeste organisaties zijn overigens met stille trom vertrokken.

Ook het geven van virtuele concerten is niet nieuw: Duran Duran en Di-Rect gaven in 2006/2007 concerten in Second Life. In diezelfde periode gebruikten politici het spel om virtueel campagne te voeren voor de Tweede Kamerverkiezingen en later voor de Provinciale Staten-verkiezingen.

One metaverse to rule them all?

De metaverse is een concept dat al sinds de jaren negentig bestaat en door de jaren heen zijn er verschillende soorten metaverses geweest. Second Life is een bekend voorbeeld, maar op dit moment kun je games als Fortnite of Roblox ook zien als metaverses. Fortnite groeide als schietspel uit tot een sociaal platform met miljoenen gebruikers waar een hoop echt geld wordt uitgegeven.

In Roblox kun je games creëren die door andere spelers kunnen worden gespeeld. Het spel heeft miljoenen dagelijkse gebruikers, waarvan het grootste deel jonger is dan dertien jaar. Desondanks is het een plek waar jaarlijks miljoenen dollars aan echt geld wordt uitgegeven. Reden voor grote bedrijven als Gucci om Roblox te gebruiken om een jongere doelgroep aan te spreken. Grappig feitje: in Roblox is een digitale Gucci-tas verkocht voor een hoger bedrag dan de fysieke versie waard is.

Als bedrijf hoop je dat jouw metaverse uiteindelijk de populairste virtuele wereld wordt, maar hoe groot is de kans dat we uiteindelijk één ultieme metaverse krijgen? Ik schat zelf die kans klein in. De kans is wel groot dat er een paar grote partijen zullen zijn die de markt zullen beheersen. Net zoals Google en Apple de mobiele markt in handen hebben, zul je ook met virtuele werelden een paar grote machthebbers krijgen.

Hopelijk komt er voor consumenten wel iets dat je een virtueel product van de ene naar de andere wereld kan meenemen. Stel je voor je koopt virtuele Nikes in Fortnite, dan wil je die schoenen toch ook in een andere metaverse aan je vrienden kunnen laten zien?

In ultieme nerddroom koop je als consument een shirt in de echte wereld en kun je datzelfde shirt virtueel dragen met je avatar, zodat je zowel in de echte als de virtuele wereld de blits kan maken. Daarbij wil je echter wel dat jouw shirt echt uniek is. Dit zou betekenen dat je aanschaf ook als NFT in de blockchain opgeslagen moet worden, om de digitale schaarste te garanderen.

Maar hebben we de metaverse echt nodig?

Voor bedrijven en creators is de metaverse oprecht interessant: een extra markt om advertenties en producten te verkopen. Heb je deze virtuele wereld als gewone consument echter wel nodig? Dat laatste is een lastige vraag. Ik denk dat je in het begin wat kleinere werelden krijgt die voorzien in specifieke behoeftes. Bedrijven als Google en Facebook zijn ook met één functie begonnen en zijn uiteindelijk uitgegroeid tot megagrote bedrijven.

Ik denk dat je daarnaast de metaverse ook niet moet zien als een vervanger van het huidige internet. Het kan bijvoorbeeld gezellig zijn om met je vrienden een avondje op avontuur te gaan in een virtuele wereld, maar als je snel iets moet weten kun je toch beter een whatsappje sturen of even bellen. Ook zaken als internetbankieren werken prima op de huidige manier, tenzij je natuurlijk een product in een virtuele wereld koopt.

Op het huidige internet maken grote bedrijven als Google en Facebook de dienst uit. Dit zorgt ervoor dat je veel diensten gratis kunt gebruiken, maar wel met een grote kanttekening: je betaalt met je eigen data. De ideale metaverse zou een privacyvriendelijke wereld zijn en niet een plek waar je advertenties in je smoel gedrukt krijgt van een product dat je een halfjaar geleden hebt opgezocht en hebt gekocht.

Samen virtueel aan het werk

De voorbeelden in dit artikel gaan voornamelijk over games, omdat games een eerste stap richting de metaverse zijn (en gamers nieuwe digitale producten graag uitproberen). Facebook test echter op dit moment een heel ander metaverse-product. Met deze dienst kun je virtueel vergaderen, maar daarbij heb je wel het gevoel dat je in dezelfde ruimte zit.

 

Met Facebook’s virtualreality-app Horizon Workrooms kun je met zestien personen virtueel vergaderen in virtual reality. Hiervoor heb je wel de Oculus Quest 2-headset nodig (254 euro). Met de app kun je onder meer je computerscherm delen op een virtuele tafel of samen werken op een whiteboard. De VR-bril kan de handen van gebruikers herkennen, waardoor de handen ook getoond worden in de virtuele vergaderzaal. Als je bijvoorbeeld aan het notuleren bent, zien de andere gebruikers dat je aan het typen bent. En als je iets aanwijst op je scherm, dan zien de andere gebruikers dit ook in virtual reality.

The Verge kreeg een demo van Workrooms te zien met Facebook-CEO Mark Zuckerberg, maar dit ging nog niet perfect. Zo viel het geluid soms weg en moest Zuckerberg op een gegeven moment de meeting verlaten omdat de mond van de avatar niet meer mee bewoog met zijn spraak.

Een pril begin

Het concept metaverse is lang geleden bedacht, maar ik denk dat we pas over jaren echt gaan begrijpen wat de metaverse gaat worden en hoe het ons leven kan verrijken. Misschien voelt het nu allemaal nog heel futuristisch en onnodig. Maar ja, dat dachten we in 1998 ook over de mobiele telefoon…  “Als mensen mij bereiken willen, kunnen ze dat met een brief doen. En is het dringend dat ben ik telefonisch thuis te bereiken.”